Rối Loạn Cảm Xúc Ở Trẻ Tự Kỷ

Advertisement/Quảng cáo

Rối loạn phổ tự kỷ (ASD) là một tình trạng phát triển thần kinh ảnh hưởng đến giao tiếp xã hội, hành vi và nhận thức. Trẻ em mắc chứng tự kỷ thường gặp khó khăn trong việc điều chỉnh cảm xúc, dẫn đến các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Bài viết này Dawn Bridge sẽ thảo luận về các rối loạn cảm xúc phổ biến ở trẻ tự kỷ, nguyên nhân, phương pháp điều trị và can thiệp, cũng như các nguồn hỗ trợ dành cho cha mẹ.

Các rối loạn cảm xúc thường gặp ở trẻ tự kỷ

Trẻ em mắc chứng tự kỷ có nguy cơ cao mắc các tình trạng sức khỏe tâm thần. Theo một nghiên cứu, gần 78% trẻ em mắc chứng ASD có ít nhất một tình trạng sức khỏe tâm thần và gần một nửa có hai hoặc nhiều hơn. Điều đáng chú ý là trẻ em mắc chứng tự kỷ có tỷ lệ mắc các tình trạng sức khỏe tâm thần cao hơn đáng kể so với trẻ em không mắc chứng tự kỷ, thậm chí cao hơn cả trẻ em khuyết tật trí tuệ hoặc có nhu cầu chăm sóc sức khỏe đặc biệt. Các rối loạn cảm xúc phổ biến nhất ở trẻ tự kỷ bao gồm:

• Các vấn đề về hành vi/ ứng xử (60,8%):
• Lo âu (39,5%): Trẻ có thể hỏi đi hỏi lại nhiều lần, tự làm đau bản thân hoặc khó ngủ. Lo âu xã hội là một trong những rối loạn lo âu phổ biến nhất.
• Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) (48,4%):
• Trầm cảm (15,7%): 
• Khó khăn trong việc biểu lộ cảm xúc: nét mặt, cử động, giọng điệu và cử chỉ thường mơ hồ hoặc không phù hợp với những gì được nói hoặc cảm nhận.
• Tự làm đau bản thân: phản ứng với các hoạt động hoặc môi trường nhất định.
• Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD): 
• Rối loạn ăn uống: 
• Khó khăn về điều chỉnh cảm xúc, hành vi chống đối và hành vi hung hăng: Những khó khăn này đặc biệt phổ biến ở trẻ vị thành niên mắc chứng tự kỷ.

Nguyên nhân gây ra rối loạn cảm xúc ở trẻ tự kỷ

Có nhiều yếu tố phức tạp góp phần gây ra rối loạn cảm xúc ở trẻ tự kỷ. Các yếu tố này thường liên quan đến nhau và có thể tác động lẫn nhau, tạo nên những khó khăn đặc thù cho mỗi trẻ. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:

Các yếu tố sinh học:

• Sự khác biệt về cấu trúc và hoạt động não bộ: Nghiên cứu cho thấy trẻ tự kỷ có sự khác biệt trong phát triển não bộ và xử lý thần kinh, ảnh hưởng đến cách chúng cảm nhận và phản ứng với các kích thích cảm xúc. Ví dụ, kết nối giảm giữa vùng amygdala (trung tâm xử lý cảm xúc) và vỏ não trước trán trước bên (liên quan đến điều chỉnh cảm xúc) có thể dẫn đến hành vi gây rối ở trẻ tự kỷ.
• Nhạy cảm giác quan: Nhiều trẻ tự kỷ có độ nhạy cảm giác tăng hoặc giảm, khiến chúng dễ bị quá tải bởi các kích thích từ môi trường xung quanh, như âm thanh, ánh sáng, mùi vị, hoặc xúc giác. Điều này có thể dẫn đến cảm giác khó chịu, lo lắng, và bùng nổ cảm xúc.

Các yếu tố tâm lý và xã hội:

• Thách thức giao tiếp: Trẻ tự kỷ thường gặp khó khăn trong việc thể hiện nhu cầu, suy nghĩ và cảm xúc của mình. Sự thất vọng khi không được hiểu đúng có thể dẫn đến các cơn bùng nổ cảm xúc, hành vi chống đối, hoặc thậm chí là tự làm đau bản thân.
• Thách thức xã hội: Trẻ tự kỷ có thể gặp khó khăn trong việc hiểu các tín hiệu xã hội, biểu hiện vi mô và cảm xúc, cũng như bất kỳ hình thức giao tiếp phi ngôn ngữ nào. Điều này khiến việc tương tác xã hội trở nên khó khăn và gây ra căng thẳng, lo lắng, và cảm giác cô lập.
• Môi trường: Môi trường quá tải với nhiều kích thích hoặc không thể đoán trước có thể kích hoạt rối loạn cảm xúc ở trẻ tự kỷ. Những thay đổi, dù là nhỏ, trong lịch trình hàng ngày hoặc môi trường quen thuộc cũng có thể gây ra căng thẳng và lo lắng.
• Nỗi sợ hãi và lo lắng: Những cơn bùng nổ cảm xúc ở trẻ tự kỷ thường xuất phát từ nỗi sợ hãi, lo lắng, thiếu hiểu biết, hoặc không thể giao tiếp hiệu quả. Trong những tình huống này, trẻ có thể phản ứng theo kiểu “chiến đấu” vì cảm thấy không an toàn, dẫn đến hành vi hung hăng hoặc gây hấn.
• Các vấn đề về sức khỏe: Các vấn đề về sức khỏe thể chất, chẳng hạn như các vấn đề về tiêu hóa, dị ứng hoặc rối loạn giấc ngủ, cũng có thể góp phần gây ra rối loạn cảm xúc ở trẻ tự kỷ.
• Nhận thức về khiếm khuyết: Khi trẻ lớn lên và nhận thức rõ hơn về sự khác biệt của bản thân so với những người khác, chúng có thể trải qua các rối loạn cảm xúc như lo âu và trầm cảm.
• Căng thẳng tích lũy: Những trải nghiệm xã hội tiêu cực trong quá khứ cũng có thể góp phần gây ra căng thẳng và rối loạn cảm xúc ở trẻ tự kỷ.

Ngoài ra, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng trẻ tự kỷ có năng lực nhận thức cao hơn có thể gặp phải các rối loạn cảm xúc với tỷ lệ cao hơn do nhận thức rõ hơn về sự khiếm khuyết của mình hoặc căng thẳng từ các trải nghiệm xã hội tiêu cực.

Phương pháp điều trị và can thiệp rối loạn cảm xúc ở trẻ tự kỷ

Mục tiêu của điều trị rối loạn cảm xúc ở trẻ tự kỷ là giúp trẻ kiểm soát cảm xúc, giảm bớt các vấn đề về hành vi và cải thiện chất lượng cuộc sống. Can thiệp sớm có thể mang lại hiệu quả tích cực đáng kể cho sự phát triển của trẻ. Các phương pháp điều trị và can thiệp bao gồm:

• Liệu pháp hành vi: Liệu pháp hành vi tập trung vào việc thay đổi hành vi bằng cách hiểu những gì xảy ra trước và sau hành vi. Một phương pháp phổ biến là phân tích hành vi ứng dụng (ABA), trong đó các nhà trị liệu khuyến khích các hành vi mong muốn và không khuyến khích các hành vi không mong muốn để cải thiện các kỹ năng của trẻ.
• Liệu pháp tâm lý: Liệu pháp tâm lý, chẳng hạn như liệu pháp nhận thức hành vi (CBT), có thể giúp trẻ tự kỷ đối phó với lo âu, trầm cảm và các vấn đề sức khỏe tâm thần khác. CBT giúp trẻ hiểu cách suy nghĩ ảnh hưởng đến hành vi, từ đó học cách nhận biết, đánh giá lại và điều chỉnh cảm xúc của mình.
• Liệu pháp ngôn ngữ và lời nói: Liệu pháp này giúp trẻ gặp khó khăn trong việc thể hiện cảm xúc và nhu cầu của mình.
• Các chiến lược trực quan: Sử dụng hình ảnh, biểu đồ hoặc các công cụ trực quan khác có thể giúp trẻ tự kỷ hiểu và giao tiếp cảm xúc của mình một cách hiệu quả hơn. Ví dụ, trẻ có thể sử dụng biểu đồ cảm xúc để chỉ ra cảm xúc hiện tại của mình, giúp cha mẹ hoặc người chăm sóc phản ứng phù hợp.
• Chánh niệm và kỹ thuật thư giãn: Các kỹ thuật như hướng dẫn hình ảnh, thở chánh niệm hoặc yoga đơn giản có thể giúp trẻ học cách bình tĩnh cơ thể và tâm trí trong những lúc căng thẳng.
• Các phương pháp can thiệp khác: Ngoài ra, các nghiên cứu cũng cho thấy hiệu quả của các phương pháp can thiệp khác như hoạt động thể chất, Chương trình Nâng cao Nhận thức và Kỹ năng Cảm xúc (EASE), và Chương trình Quản lý Căng thẳng và Giận dữ (STAMP).
• Liệu pháp hỗ trợ: Các liệu pháp hỗ trợ như liệu pháp vận động, trị liệu nghề nghiệp, giáo dục đặc biệt và đào tạo nghề cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ tự kỷ phát triển các kỹ năng cần thiết và hòa nhập cộng đồng.

Nghiên cứu về rối loạn cảm xúc ở trẻ tự kỷ

Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện để tìm hiểu sâu hơn về rối loạn cảm xúc ở trẻ tự kỷ. Dưới đây là một số kết quả nghiên cứu đáng chú ý:

• Một nghiên cứu cho thấy trẻ em mắc chứng tự kỷ kèm theo các bệnh tâm thần khác có khả năng điều chỉnh cảm xúc kém hơn và gặp nhiều vấn đề về hành vi hơn so với những trẻ không có bệnh kèm theo. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá và điều trị các bệnh tâm thần đồng mắc ở trẻ tự kỷ, đặc biệt là những trẻ có biểu hiện rối loạn cảm xúc và các vấn đề về hành vi.
• Nghiên cứu cũng chỉ ra mối liên hệ giữa trầm cảm và ý định tự tử ở trẻ em mắc chứng tự kỷ. Điều này cho thấy việc giải quyết các vấn đề về trầm cảm ở trẻ tự kỷ là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa nguy cơ tự tử.
• Một nghiên cứu khác đã xem xét tỷ lệ rối loạn cảm xúc và hành vi ở trẻ tự kỷ trong môi trường trường học đặc biệt. Kết quả cho thấy tỷ lệ này khá cao, nhấn mạnh nhu cầu về các dịch vụ sức khỏe tâm thần trong các cơ sở giáo dục đặc biệt.
• Một nghiên cứu về sự ổn định của khả năng điều chỉnh cảm xúc ở trẻ nhỏ mắc chứng ASD đã phát hiện ra mối liên hệ giữa khả năng điều chỉnh cảm xúc và các khía cạnh khác của sự phát triển của trẻ, chẳng hạn như kỹ năng xã hội và các vấn đề về hành vi.
• Một phân tích tổng hợp các nghiên cứu đã báo cáo tỷ lệ cao các rối loạn tâm thần khác nhau ở trẻ em mắc chứng tự kỷ, bao gồm rối loạn tăng động giảm chú ý, rối loạn lo âu, rối loạn giấc ngủ, rối loạn phá vỡ và rối loạn trầm cảm.

Kết luận

Rối loạn cảm xúc là một thách thức phổ biến đối với trẻ em mắc chứng tự kỷ. Hiểu được các rối loạn này, nguyên nhân và các phương pháp điều trị là điều cần thiết để giúp trẻ tự kỷ kiểm soát cảm xúc và cải thiện chất lượng cuộc sống. Nghiên cứu về rối loạn cảm xúc ở trẻ tự kỷ đang ngày càng được chú trọng, cung cấp thêm nhiều kiến thức và hiểu biết về vấn đề này.

Việc chẩn đoán sớm và can thiệp kịp thời có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ trẻ tự kỷ phát triển các kỹ năng điều chỉnh cảm xúc và hòa nhập cộng đồng. Cha mẹ và người chăm sóc nên hợp tác chặt chẽ với các chuyên gia y tế và giáo dục để xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp với nhu cầu của từng trẻ.

Ngoài ra, việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ các nhóm hỗ trợ và các nguồn lực cộng đồng cũng rất quan trọng. Chia sẻ kinh nghiệm, thông tin và cảm xúc với những người có cùng hoàn cảnh có thể giúp cha mẹ cảm thấy được thấu hiểu và có thêm sức mạnh để đồng hành cùng con trên hành trình này.

Nguồn trích dẫn

1. Autism | NAMI – National Alliance on Mental Illness.
2. Autism and Co-occurring Conditions in Children – Autism Research Institute
3. Conditions that can occur with autism – Raising Children Network.
4. Supporting Mental Health in Children with Autism – IOWA
5. Emotional and behavioural problems of children with autism spectrum disorder attending mainstream schools – PMC.
6. Emotional Dysregulation in Children with Autism – Magnolia Behavior Therapy.
7. Behavioral disorders in kids with autism linked to lower brain connectivity – Yale News.
8. Causes of Behavioral Change in Autistic Children – Lighthouse Autism Center.
9. Understanding and Managing Emotional Problems in Autistic Children and Teenagers – Autism Parenting Magazine
10. Mood Disorders in High-Functioning Autism: The Importance of Alexithymia and Emotional Regulation – PMC.
11. Pharmacotherapy of emotional and behavioral symptoms associated with autism spectrum disorder in children and adolescents – PubMed Central.

Đọc thêm

Liệu Pháp Hành Vi Cho Trẻ Tự kỷ

Chứng Não Úng Thủy (HYydrocephalus)- Rối Loạn Đi Kèm Của Chứng Tự Kỷ

Hiểu Về Hành Vi Của Trẻ Tự Kỷ: Một Cái Nhìn Chi Tiết

Các Kỹ Năng Xã Hội Hỗ Trợ Trẻ Tự Kỷ Hòa Nhập

Advertisement/Quảng cáo