7+ Điều Liên Quan Đến Trẻ Tự Kỷ Cần Biết

Trẻ tự kỷ là một chủ đề được nhiều bậc phụ huynh quan tâm. Bài viết này được Dawn Bridge tổng hợp thông tin từ các nguồn đáng tin cậy để cung cấp cái nhìn tổng quan về trẻ tự kỷ, bao gồm các triệu chứng, nguyên nhân, phương pháp can thiệp và các phương thức chẩn đoán.

Trẻ tự kỷ không phải là BỆNH!

Trẻ tự kỷ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ (ASD) là một tình trạng phát triển thần kinh ảnh hưởng đến cách trẻ giao tiếp, tương tác xã hội và hành xử. Mỗi trẻ tự kỷ là một cá thể riêng biệt với những biểu hiện khác nhau.

Trẻ tự kỷ thường gặp khó khăn trong việc giao tiếp bằng lời nói và phi ngôn ngữ, hiểu cảm xúc của người khác và thích nghi với các tình huống xã hội. Bên cạnh đó, trẻ tự kỷ có thể có những hành vi lặp đi lặp lại hoặc những sở thích hạn chế.

Nguyên nhân tự kỷ ở trẻ em

Mặc dù đến nay các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân mắc chứng tự kỷ ở trẻ nhưng có một số nhận định cho rằng, trẻ bị tự kỷ có thể là do:

• Di truyền: sự phát triển thiếu hài hòa của não bộ do một số gen gây ra làm tổn thương não bộ

• Trong quá trình mang thai, mẹ tiếp xúc thường xuyên với nhiều chất độc hại như thuốc lá, rượu bia, ma túy… Làm tăng nguy cơ trẻ tự kỷ sau khi sinh ra.

• Yếu tố môi trường không thuận lợi làm tăng nguy cơ tự kỷ như hóa chất độc hại, ô nhiễm môi trường, gia đình bỏ mặc ít dạy dỗ quan tâm,…

Nhận biết dấu hiệu trẻ tự kỷ

Dấu hiệu của chứng tự kỷ có thể xuất hiện sớm từ khi trẻ còn nhỏ. Cha mẹ cần chú ý đến những biểu hiện sau:

Dấu hiệu ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Một số ít dấu hiệu để có thể biết được trẻ có tự kỷ hay không ở trẻ nhỏ đó là:

• Ít giao tiếp bằng mắt.

• Không phản ứng khi được gọi tên.

• Chậm phát triển ngôn ngữ.

• Không thích được ôm ấp.

• Có những hành vi lặp đi lặp lại như vỗ tay, xoay người.

Dấu hiệu ở trẻ lớn hơn

Ở trẻ lớn hơn, ta có thể dễ dàng nhận ra được các dấu hiệu tự kỷ ở trẻ:

• Gặp khó khăn trong giao tiếp xã hội.

• Khó hiểu cảm xúc của người khác.

• Thích chơi một mình.

• Có những sở thích và thói quen khác thường.

• Nhạy cảm với các kích thích giác quan.

Chẩn đoán trẻ tự kỷ

Chẩn đoán ASD thường dựa trên quan sát hành vi và sự phát triển của trẻ để có thể nhận biết và phân loại được các rối loạn đi kèm ở trẻ tự kỷ. Các chuyên gia y tế sẽ đánh giá các kỹ năng giao tiếp xã hội, tương tác xã hội và các mẫu hành vi của trẻ. Một số công cụ chẩn đoán thường được sử dụng bao gồm:

• Lịch sử phát triển và quan sát hành vi: Bác sĩ sẽ thu thập thông tin về sự phát triển của trẻ từ cha mẹ hoặc người chăm sóc, đồng thời quan sát hành vi của trẻ trong các tình huống khác nhau.

• Công cụ sàng lọc: Các công cụ sàng lọc như M-CHAT (Modified Checklist for Autism in Toddlers) được sử dụng để xác định trẻ em có nguy cơ mắc ASD và cần được đánh giá thêm.

• Chẩn đoán chính thức: Chẩn đoán chính thức ASD thường được thực hiện bởi các chuyên gia y tế có kinh nghiệm, chẳng hạn như bác sĩ tâm thần trẻ em, nhà tâm lý học hoặc nhà trị liệu ngôn ngữ.

Can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ

Can thiệp sớm đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ tự kỷ phát triển các kỹ năng cần thiết. Các phương pháp can thiệp phổ biến bao gồm:

• Mô hình Denver Khởi đầu Sớm (ESDM): Chương trình toàn diện, tập trung vào việc cải thiện kỹ năng giao tiếp xã hội, ngôn ngữ và nhận thức.

• Can thiệp Đáp ứng Then chốt (PRT): Chương trình dựa trên động lực, tập trung vào việc khuyến khích trẻ em bắt đầu và tham gia vào các tương tác xã hội.

• Liệu pháp Hành vi Ứng dụng (ABA): Chương trình tập trung vào việc thay đổi hành vi thông qua củng cố tích cực và các kỹ thuật sửa đổi hành vi khác.

• Chương trình TEACCH: Chương trình tập trung vào việc tạo ra một môi trường học tập có cấu trúc và hỗ trợ cho trẻ em mắc ASD.

• Chương trình Hanen More Than Words: Chương trình tập trung vào việc giúp cha mẹ giao tiếp hiệu quả hơn với con cái mắc ASD.

Liệu pháp cải thiện tình trạng của trẻ tự kỷ

Hiện nay không có liệu pháp nào có thể chữa khỏi hoàn toàn tự kỷ, có một vài phương pháp điều trị và cải thiện các tình trạng của trẻ tự kỷ. Các liệu pháp này đang rất được nhiều người quan tâm đến:

• Liệu pháp Tế bào gốc: Là một phương pháp mới, cải thiện được đáng kể các vấn đề liên quan đến thần kinh của trẻ tự kỷ.

8+ Nghiên cứu mới nhất về trẻ tự kỷ

Trong vài năm gần đây, có nhiều những nghiên cứu liên quan đến trẻ tự kỷ được đưa ra, có một số vấn đề thực sự rất nghiêm trọng:

• Tỷ lệ gia tăng: Tỷ lệ trẻ mắc tự kỷ tại Hoa Kỳ tăng lên 1/36 (2,8%), do công cụ chẩn đoán cải thiện và nhận thức cộng đồng nâng cao.

• Chẩn đoán sớm: Trẻ được chẩn đoán trước 2,5 tuổi có khả năng cải thiện các triệu chứng xã hội cao gấp 3 lần so với chẩn đoán muộn.

• Hành vi và đặc điểm tự kỷ: Trẻ có đặc điểm tự kỷ rõ rệt thường khám phá khác biệt và kiên trì hơn, dẫn đến hiệu suất tốt hơn trong các nhiệm vụ.

• Khác biệt tế bào thần kinh: Tế bào thần kinh trong não trẻ mắc tự kỷ có cấu trúc khác biệt.

• Sàng lọc tiêu chuẩn: Sàng lọc tự kỷ trong khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện nhiều trẻ nhỏ có nguy cơ cao hơn.

• Dấu ấn sinh học: Sở thích với hình ảnh hình học có thể là dấu hiệu nhận biết sớm trẻ mắc tự kỷ.

• Liên quan gen: Tự kỷ, tâm thần phân liệt và rối loạn lưỡng cực có chung một số kiểu biểu hiện gen đáng ngờ.

• Di truyền từ cha: Biến thể gen hiếm gặp từ cha liên quan đến sự phát triển rối loạn phổ tự kỷ.

Cộng đồng trẻ tự kỷ tại Việt Nam

Nuôi dạy trẻ tự kỷ có thể là một hành trình đầy thách thức. Cha mẹ cần tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè, các chuyên gia y tế và các tổ chức cộng đồng.

Chúng tôi đề xuất cho cha mẹ một số các trang, tổ chức trẻ có nhu cầu đặc biệt mà mọi người trao đổi, thảo luận các vấn đề trực tiếp trên đây:

• Group: Thắp Đèn Xanh – Đồng Hành Cùng Trẻ Có Nhu Cầu Đặc Biệt

• Page: Dawn Bridge Việt Nam

• Page: Thắp Đèn Xanh

Hiểu đúng về trẻ tự kỷ là bước đầu tiên để có thể giúp trẻ tự kỷ phát triển toàn diện. Can thiệp sớm và hỗ trợ phù hợp sẽ giúp trẻ hòa nhập cộng đồng và có một cuộc sống ý nghĩa.