Khó khăn vận động thô ở trẻ tự kỷ

Khó khăn vận động thô là một trong những thách thức phổ biến mà trẻ tự kỷ thường gặp phải. Vận động thô liên quan đến các nhóm cơ lớn, điều khiển các hoạt động như đi, chạy, nhảy, leo trèo và giữ thăng bằng. Trẻ gặp khó khăn vận động thô có thể gặp trở ngại trong việc phối hợp các chuyển động, kiểm soát tư thế và thực hiện các hoạt động thể chất hàng ngày.

Bài viết này Dawn Bridge sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về khó khăn vận động thô ở trẻ tự kỷ, bao gồm các biểu hiện, nguyên nhân và các phương pháp can thiệp hỗ trợ.

Các biểu hiện của khó khăn vận động thô ở trẻ tự kỷ

Trẻ tự kỷ có thể gặp nhiều khó khăn vận động thô khác nhau, với mức độ nghiêm trọng khác nhau. Dưới đây là một số biểu hiện thường gặp:

• Chậm phát triển vận động: Trẻ có thể chậm đạt các mốc phát triển vận động quan trọng như lẫy, bò, ngồi, đứng và đi.
• Khó khăn về thăng bằng và phối hợp: Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc giữ thăng bằng, phối hợp các chuyển động giữa các chi, dẫn đến dáng đi vụng về, dễ ngã, khó khăn khi thực hiện các hoạt động như chạy, nhảy, leo trèo, chơi thể thao.
• Tư thế kém: Trẻ có thể có tư thế bất thường, gù lưng, nghiêng đầu hoặc khó khăn trong việc duy trì tư thế thẳng đứng.
• Sức cơ yếu: Trẻ có thể có trương lực cơ thấp (hypotonia) hoặc trương lực cơ cao (hypertonia).
• Giảm động lực tham gia hoạt động thể chất: Khó khăn vận động thô có thể khiến trẻ tự kỷ miễn cưỡng tham gia vào các hoạt động thể chất khác, dẫn đến chậm phát triển hơn nữa và hạn chế sự tham gia xã hội của trẻ.
• Hành vi rập khuôn hoặc lặp đi lặp lại: Trẻ có thể có các hành vi rập khuôn hoặc lặp đi lặp lại, chẳng hạn như vỗ tay hoặc lắc lư người, cản trở sự phát triển các kỹ năng vận động thô.
• Nhạy cảm giác: Trẻ tự kỷ thường nhạy cảm với các kích thích giác quan, chẳng hạn như tiếng ồn lớn, ánh sáng chói hoặc một số kết cấu nhất định, có thể ảnh hưởng đến sự tham gia của trẻ vào các hoạt động vận động thô.

Nguyên nhân gây ra khó khăn vận động thô ở trẻ tự kỷ

Mặc dù các nhà khoa học vẫn đang tiếp tục nghiên cứu để hiểu rõ hơn về nguyên nhân gây ra khó khăn vận động thô ở trẻ tự kỷ, một số yếu tố được cho là có liên quan bao gồm:

• Sự khác biệt trong cấu trúc và phát triển não bộ: Trẻ tự kỷ có sự khác biệt trong cách thức não bộ phát triển và xử lý thông tin, ảnh hưởng đến kỹ năng vận động.
• Yếu tố di truyền: Một số đột biến gen làm tăng nguy cơ mắc chứng tự kỷ cũng có thể góp phần gây ra các vấn đề về vận động.
• Khó khăn về thăng bằng và phối hợp: Sự khác biệt về khả năng thăng bằng và phối hợp có thể ảnh hưởng đến sức mạnh cơ bắp và sức bền của trẻ, góp phần làm giảm trương lực cơ.
• Tăng động khớp/ trương lực cơ thấp: Ảnh hưởng đến sự ổn định của cơ trung tâm, sự ổn định tư thế, sức mạnh cơ bắp và thể lực tổng thể.
• Lo âu: Trẻ có thể lo lắng khi tham gia vào các nhiệm vụ mới và đầy thách thức, dẫn đến việc tránh các hoạt động và làm giảm sự phát triển các kỹ năng vận động.
• Mối liên hệ giữa vận động thô và giao tiếp xã hội: Nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ chặt chẽ giữa khả năng vận động thô và khả năng giao tiếp xã hội ở trẻ tự kỷ. Khó khăn về vận động thô có thể ảnh hưởng đến khả năng tương tác xã hội của trẻ.

Các phương pháp can thiệp và hỗ trợ trẻ khó khăn vận động thô

Can thiệp sớm và hỗ trợ phù hợp có thể giúp trẻ tự kỷ cải thiện kỹ năng vận động thô, tăng cường sự tự tin và khả năng tham gia vào các hoạt động hàng ngày. Việc tạo ra một môi trường có cấu trúc và hỗ trợ là rất quan trọng để trẻ có thể phát triển các kỹ năng này. Dưới đây là một số phương pháp can thiệp phổ biến:

• Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý trị liệu được thiết kế để cải thiện sức mạnh, sự phối hợp, thăng bằng và kiểm soát vận động tổng thể.
• Liệu pháp vận động (OT): OT là một trong những phương pháp can thiệp phổ biến và hiệu quả nhất để giải quyết các thách thức về kỹ năng vận động ở trẻ tự kỷ.
• Liệu pháp tích hợp cảm giác: Giúp trẻ xử lý thông tin cảm giác hiệu quả hơn, từ đó cải thiện khả năng vận động và tham gia vào các hoạt động thể chất.
• Chơi có cấu trúc: Các hoạt động vui chơi có cấu trúc, chẳng hạn như leo trèo, nhảy, ném hoặc bắt bóng, có thể giúp trẻ phát triển các kỹ năng vận động thô.
• Hoạt động thể chất và vui chơi: Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời như chạy, nhảy, leo trèo hoặc đá bóng.
• Giáo dục thể chất có cấu trúc: Tham gia vào các chương trình giáo dục thể chất có cấu trúc có thể cung cấp cho trẻ cơ hội để phát triển và thực hành các kỹ năng vận động thô.
• Thể thao và hoạt động nhóm: Cân nhắc cho trẻ tham gia các môn thể thao hoặc hoạt động nhóm phù hợp với sở thích và khả năng của trẻ, chẳng hạn như bơi lội, bóng đá hoặc võ thuật.

Các bài tập vận động thô phù hợp cho trẻ tự kỷ

Dưới đây là một số ví dụ về các bài tập vận động thô có thể được sử dụng trong các phương pháp can thiệp đã nêu ở trên:

Bài tập thăng bằng và phối hợp

• Đi trên xà thăng bằng.
• Đứng bằng một chân.
• Chơi các trò chơi liên quan đến nhảy lò cò hoặc nhảy dây.
• Sử dụng bóng trị liệu cho các bài tập ngồi và thăng bằng.
• Tham gia các buổi tập yoga hoặc thái cực quyền.

Bài tập tăng cường sức mạnh cơ lõi

• Các bài tập plank.
• Squats.
• Chùng chân
• Các bài tập sử dụng bóng trị liệu.

Các trò chơi và hoạt động vận động thô

Bắt chước động tác

• Bắt chước các động tác của động vật, chẳng hạn như bò như cua, nhảy như ếch.
• Bắt chước các bước đi và động tác tay.

Chơi với bóng

• Lăn bóng.
• Ném bóng vào mục tiêu.
• Bắt bóng.

Vượt chướng ngại vật

• Thiết lập một đường chạy vượt chướng ngại vật mini với đệm, đường hầm và các chướng ngại vật thấp.
• Các hoạt động trong đường chạy vượt chướng ngại vật có thể bao gồm: bò, nhảy như ếch, ném bóng, nhảy dây, đi trên vạch kẻ, leo qua đồ vật, ném túi đậu.

Khó khăn vận động thô là một thách thức phổ biến ở trẻ có nhu cầu đặc biệt, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện và chất lượng cuộc sống của trẻ. Khó khăn này không chỉ liên quan đến các hoạt động thể chất mà còn có mối liên hệ mật thiết với khả năng giao tiếp xã hội của trẻ. Việc chủ động tìm hiểu về các biểu hiện, nguyên nhân và phương pháp can thiệp sẽ giúp cha mẹ và người chăm sóc có cái nhìn tổng quan, từ đó đưa ra những lựa chọn hỗ trợ tốt nhất cho trẻ, giúp trẻ phát huy tối đa tiềm năng của mình.

Nguồn trích dẫn

1. Motor problems in autism: Co-occurrence or feature? – PMC
2. Motor difficulties in autism, explained | The Transmitter
3. Autism Motor Skills: Explanation and Improvement Strategies