Khó ngủ – Rối loạn giấc ngủ đi kèm ở trẻ tự kỷ

Trẻ tự kỷ thường gặp phải các vấn đề về giấc ngủ, với tỷ lệ phổ biến cao hơn đáng kể so với trẻ em phát triển bình thường. Các rối loạn giấc ngủ này có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của trẻ và gia đình. Bài viết này, Dawn Bridge dựa trên nghiên cứu chuyên sâu về rối loạn giấc ngủ ở trẻ tự kỷ, sẽ tập trung vào các rối loạn giấc ngủ thường gặp, nguyên nhân, phương pháp điều trị và hệ thống hỗ trợ dành cho cha mẹ.

Nguyên nhân gây khó ngủ ở trẻ tự kỷ

Mối liên hệ giữa chứng tự kỷ và rối loạn giấc ngủ rất phức tạp. Nhiều yếu tố có thể góp phần gây ra khó khăn về giấc ngủ ở trẻ tự kỷ, bao gồm:

Yếu tố sinh học

• Trẻ tự kỷ có thể có sự khác biệt trong việc sản xuất melatonin, một loại hormone điều chỉnh chu kỳ ngủ-thức 8. Điều này có thể dẫn đến việc trẻ khó đi vào giấc ngủ hoặc thức giấc thường xuyên hơn vào ban đêm.
• Các bất thường trong nhịp sinh học và sự rối loạn sản xuất melatonin cũng có thể là nguyên nhân gây ra khó khăn về giấc ngủ 10.

Nhạy cảm giác

• Trẻ tự kỷ thường nhạy cảm hơn với các kích thích bên ngoài như ánh sáng, âm thanh và xúc giác 11. Sự nhạy cảm này có thể khiến trẻ khó thư giãn và đi vào giấc ngủ, hoặc dễ dàng bị đánh thức bởi những kích thích nhỏ.

Các vấn đề về sức khỏe tâm thần

• Trẻ tự kỷ có nguy cơ cao mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần như lo âu, trầm cảm và rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) 10. Những vấn đề này có thể gây khó ngủ, ngủ không ngon giấc hoặc gặp ác mộng.

Các vấn đề về sức khỏe thể chất

• Một số trẻ tự kỷ có các vấn đề về sức khỏe thể chất như trào ngược dạ dày thực quản, động kinh và ngưng thở khi ngủ 10. Những vấn đề này có thể gây đau đớn, khó chịu hoặc gián đoạn giấc ngủ.

Môi trường và hành vi

• Thói quen ngủ không tốt, thiếu thói quen đi ngủ đều đặn và việc sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ có thể góp phần gây ra các vấn đề về giấc ngủ 13. Ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử có thể ức chế sản xuất melatonin, khiến trẻ khó đi vào giấc ngủ.
• Thời gian sử dụng màn hình, đặc biệt là với trò chơi điện tử và điện thoại di động, cũng có thể làm trì hoãn giấc ngủ và gây khó khăn cho trẻ khi đi vào giấc ngủ 13.

Yếu tố di truyền

• Các nghiên cứu cho thấy trẻ tự kỷ có nhiều khả năng mang đột biến gen điều chỉnh chu kỳ ngủ-thức.

Lời khuyên cho cha mẹ có trẻ rối loạn giấc ngủ

Dưới đây là một số lời khuyên cho cha mẹ để giúp trẻ tự kỷ có giấc ngủ ngon hơn:

• Thiết lập thói quen đi ngủ đều đặn: Cho trẻ đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày, ngay cả vào cuối tuần, để điều chỉnh đồng hồ sinh học của trẻ.
• Tạo môi trường ngủ thoải mái: Đảm bảo phòng ngủ của trẻ yên tĩnh, tối, mát mẻ và thoải mái. Sử dụng rèm cửa chắn sáng, máy tạo tiếng ồn trắng hoặc điều chỉnh nhiệt độ phòng nếu cần thiết.
• Thực hiện các hoạt động thư giãn trước khi đi ngủ: Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thư giãn trước khi đi ngủ, chẳng hạn như tắm nước ấm, đọc truyện, nghe nhạc nhẹ hoặc thực hiện các bài tập thở sâu.
• Hạn chế thời gian sử dụng màn hình: Tắt tivi, điện thoại, máy tính bảng và các thiết bị điện tử khác ít nhất một giờ trước khi đi ngủ.
• Đảm bảo chế độ ăn uống lành mạnh: Cho trẻ ăn đủ chất và đúng giờ trong ngày. Tránh cho trẻ ăn quá no hoặc uống nước ngọt có ga trước khi đi ngủ.
• Khuyến khích hoạt động thể chất: Đảm bảo trẻ vận động đầy đủ trong ngày, nhưng tránh cho trẻ vận động mạnh trước khi đi ngủ.
• Tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia: Nếu trẻ gặp khó khăn nghiêm trọng về giấc ngủ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia về giấc ngủ để được chẩn đoán và điều trị.
• Kết nối với các nhóm hỗ trợ: Tham gia các nhóm hỗ trợ trực tuyến hoặc trực tiếp để kết nối với những cha mẹ khác có con mắc chứng tự kỷ, chia sẻ kinh nghiệm và học hỏi lẫn nhau.

Rối loạn giấc ngủ là một vấn đề phổ biến ở trẻ em mắc chứng tự kỷ, với tỷ lệ mắc bệnh cao hơn đáng kể so với trẻ em phát triển điển hình. Các rối loạn này có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe thể chất, tinh thần và hành vi của trẻ, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của cả trẻ và gia đình. Có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn gây ra rối loạn giấc ngủ ở trẻ tự kỷ, bao gồm yếu tố sinh học, nhạy cảm giác, các vấn đề về sức khỏe tâm thần và thể chất, cũng như môi trường và hành vi.

Nguồn tham khảo

1. Conditions comorbid to autism – Wikipedia
2. The relationship between autism spectrum disorder and sleep – PMC – PubMed Central.
3. Conditions that can occur with autism – Raising Children Network.
4. Sleep Disturbances in Children Affected by Autism Spectrum Disorder – Frontiers. 
5. Sleep problems in children with autism spectrum disorder: a multicenter survey – PMC.