Can Thiệp Sớm Trẻ Có Nhu Cầu Đặc Biệt: Giảm Thiểu Nguy Cơ Bằng Cách Nào Trong Thai Kỳ?

Là cha mẹ, chúng ta mong muốn nhìn thấy con cái mình sống khỏe mạnh và tận hưởng niềm vui khi chào đời. Do đó, cha mẹ thường lo lắng về sức khỏe của mẹ và thai nhi trong thai kỳ và những biến chứng trong khi sinh nở đặc biệt là nguy cơ con sinh ra gặp phải các vấn đề sức khỏe, trong đó có trẻ có nhu cầu đặc biệt.

Tuy nhiên, nhờ sự tiến bộ của y học và khoa học, có một số yếu tố nguy cơ đã biết và các xét nghiệm sàng lọc giúp cha mẹ phát hiện các rối loạn sớm nhất có thể. Ngoài ra cha mẹ cũng nên lưu ý, nếu có nguy cơ cao sinh con mắc các rối loạn cần hỗ trợ đặc biệt, để có thể cố gắng giảm thiểu nguy cơ thông qua thay đổi lối sống và khám sức khỏe thường xuyên.

Bài viết dưới đây DawnBridge sẽ cung cấp cho ba mẹ những thông tin hữu ích về các yếu tố nguy cơ tiền sản liên quan đến Can Thiệp Sớm Trẻ Có Nhu Cầu Đặc Biệt, cũng như những phương pháp hiệu quả giúp giảm thiểu nguy cơ, mang đến cho con yêu sự khởi đầu tốt đẹp nhất.

Các yếu tố tiền sản có thể liên quan đến trẻ có nhu cầu đặc biệt

Đây là những rối loạn phát triển phổ biến và một số yếu tố nguy cơ tiền sản của chúng. Các chi tiết về những yếu tố nguy cơ này sẽ được thảo luận trong các bài viết sau.

Những cách có thể giảm thiểu nguy cơ sinh con ra là trẻ có nhu cầu đặc biệt

1. Ăn uống lành mạnh

Tăng cân quá mức hoặc thiếu hụt dinh dưỡng của mẹ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển và sức khỏe của con cái. Khuyến nghị tăng cân của phụ nữ nên được cá nhân hóa để giảm nguy cơ béo phì và bệnh mãn tính cho cả mẹ và con.

• Viện Y học đã đưa ra các hướng dẫn về tăng cân tối ưu trong thai kỳ.

• Dưới đây là danh sách các tài liệu tham khảo về lượng dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai từ 19 đến 30 tuổi.

• Lưu ý: Đây là một ví dụ về chế độ ăn uống cho phụ nữ mang thai tiêu thụ 2800kcal/ngày.

2. Tập thể dục thường xuyên

Đối với mẹ:

• Giảm nguy cơ mắc các biến chứng thai kỳ: Tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật, sinh non, sinh con nhẹ cân,…

• Kiểm soát cân nặng hiệu quả: Giúp mẹ tăng cân hợp lý trong thai kỳ, tránh nguy cơ béo phì, thừa cân sau sinh.

• Tăng cường sức khỏe thể chất: Cải thiện hệ tim mạch, tăng cường sức bền, sức dẻo dai, giảm đau lưng, táo bón,…

• Nâng cao sức khỏe tinh thần: Giảm căng thẳng, lo âu, mệt mỏi, cải thiện tâm trạng, giấc ngủ ngon hơn.

• Chuẩn bị tốt cho quá trình sinh nở: Giúp mẹ dễ dàng vượt cạn tự nhiên, rút ngắn thời gian chuyển dạ, giảm nguy cơ phải can thiệp y tế.

• Phục hồi nhanh chóng sau sinh: Giúp mẹ lấy lại vóc dáng thon gọn, giảm nguy cơ trầm cảm sau sinh.

Đối với bé:

• Phát triển khỏe mạnh trong bụng mẹ: Giúp tăng cường lưu lượng máu đến thai nhi, cung cấp oxy và dưỡng chất tốt hơn cho sự phát triển toàn diện của bé.

• Giảm nguy cơ mắc các bệnh lý sau này: Béo phì, tim mạch, tiểu đường,…

• Phát triển trí não tốt hơn: Một số nghiên cứu cho thấy hoạt động thể chất của mẹ có thể kích thích sự phát triển não bộ của thai nhi.

Dưới đây là các hướng dẫn về hoạt động thể chất cho phụ nữ mang thai từ Hiệp hội sản khoa và phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG) năm 2020.

Hoạt động thể chất an toàn trong thai kỳ	Hoạt động thể chất không an toàn trong thai kỳ
Đi bộ	Các hoạt động tiếp xúc có nguy cơ cao chấn thương bụng hoặc mất thăng bằng.
Đạp xe cố định	Lặn biển
Tập thể dục nhịp điệu
Nhảy
Bài tập sức mạnh với tạ hoặc dây đàn hồi
Bài tập kéo giãn
Thủy liệu hoặc khiêu vũ dưới nước

 

3. Duy trì chất lượng giấc ngủ tốt

Giấc ngủ ngon giúp phụ nữ mang thai đạt được sức khỏe thể chất và tinh thần tốt hơn. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ giữa thai kỳ và các vấn đề về giấc ngủ; ví dụ như khó ngủ hoặc khó duy trì giấc ngủ ngon. Các hiệp hội y tế chưa đưa ra các hướng dẫn về giấc ngủ cho phụ nữ mang thai. Dưới đây là một số ý kiến của các chuyên gia y tế về giấc ngủ:

• Tư thế ngủ: Các chuyên gia y tế khuyến nghị phụ nữ mang thai nên nằm nghiêng về bên trái khi ngủ để tránh cơ thể chèn ép quá mạnh vào gan.
• Thời lượng ngủ: Từ 7 đến 9 giờ.
• Thời gian ngủ: Không có sự đồng thuận.

Cho mẹ:

• Nạp lại năng lượng, giảm mệt mỏi: Giấc ngủ ngon giúp cơ thể phục hồi sau ngày dài hoạt động, giảm căng thẳng, mệt mỏi thường gặp trong thai kỳ.

• Kiểm soát tâm trạng, giảm lo âu: Thiếu ngủ khiến mẹ dễ cáu gắt, lo âu, thậm chí trầm cảm. Ngủ đủ giấc giúp cân bằng nội tiết tố, cải thiện tâm trạng, mang lại cảm xúc tích cực.

• Tăng cường hệ miễn dịch: Giấc ngủ ngon giúp hệ miễn dịch khỏe mạnh, tăng cường sức đề kháng, giúp mẹ chống lại các bệnh vặt thường gặp.

• Kiểm soát cân nặng hiệu quả: Thiếu ngủ làm tăng hormone ghrelin (hormone kích thích ăn) và giảm leptin (hormone ức chế ăn), khiến mẹ dễ thèm ăn, tăng cân mất kiểm soát.

• Chuẩn bị cho hành trình sinh nở: Ngủ đủ giấc giúp mẹ có đủ năng lượng và sức khỏe để vượt cạn dễ dàng hơn.

Cho bé:

• Phát triển khỏe mạnh toàn diện: Giấc ngủ của mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của thai nhi, giúp bé phát triển trí não, hệ thần kinh, hệ miễn dịch và các cơ quan khác.

• Giảm nguy cơ sinh non, nhẹ cân: Nghiên cứu cho thấy mẹ bầu thiếu ngủ có nguy cơ sinh non, sinh con nhẹ cân cao hơn.

• Tăng khả năng thích nghi sau sinh: Bé có mẹ ngủ ngon giấc thường có xu hướng dễ thích nghi với môi trường bên ngoài, ít quấy khóc hơn.

Nếu mẹ bầu cảm thấy căng thẳng, hãy tìm đến sự tư vấn của chuyên gia tâm lý.

• Theo dõi sức khỏe định kỳ ở Phòng khám Sản khoa và Phụ khoa. Dưới đây là một số xét nghiệm sàng lọc và đánh giá tiền sản cho bà bầu.

Can Thiệp Sớm Trẻ Có Nhu Cầu Đặc Biệt: Thời điểm sàng lọc và xét nghiệm tiền sản

Rối loạn	Thời điểm	Xét nghiệm tiền sản
Rối loạn phổ tự kỷ (ASD)	Sớm nhất là tuần thứ 9	– Xét nghiệm di truyền tiền sản (PGT)
	Tuần thứ 14 đến tuần thứ 27	– Siêu âm tiền sản
Tăng động giảm chú ý (ADHD)	Không có	Hiện tại, chúng tôi chưa có xét nghiệm tiền sản nào để phát hiện ADHD ở trẻ sơ sinh.
Hội chứng Down	Sớm nhất là tuần thứ 10	– Xét nghiệm ADN thai nhi không tế bào
Định lượng PAPP + beta-hCG	Tuần thứ 11 đến tuần thứ 13 NT Tuần thứ 10 đến tuần thứ 13	Xét nghiệm kết hợp tam cá nguyệt đầu tiên (bao gồm đo độ dày da gáy (NT), xét nghiệm protein liên kết với thai kỳ (PAPP) và xét nghiệm free/intact/total human chorionic gonadotropin (beta-hCG))
	Tuần thứ 15 đến tuần thứ 18	Xét nghiệm tứ liên
	Lấy máu 2 lần. Lần đầu tiên là tuần thứ 11 đến tuần thứ 13. Lần thứ hai là tuần thứ 15 đến tuần thứ 18.	Xét nghiệm tích hợp hoặc tuần tự (là sự kết hợp của xét nghiệm kết hợp tam cá nguyệt đầu tiên và xét nghiệm tứ liên)
	Lấy máu 2 lần. Lần đầu tiên là tuần thứ 11 đến tuần thứ 13. Lần thứ hai là tuần thứ 15 đến tuần thứ 18.	Xét nghiệm tích hợp huyết thanh (là xét nghiệm tích hợp hoặc tuần tự không có NT)
	Tuần thứ 10 đến tuần thứ 12	Sinh thiết gai nhau
	Tuần thứ 15 đến tuần thứ 20	Chọc ối
	Tuần thứ 10 đến tuần thứ 14.	Siêu âm
Bại não	Chỉ có thể phát hiện nếu thai nhi thuộc nhóm nguy cơ cao mắc liệt não.	Siêu âm

Nhắc nhở cho Cha mẹ

Hiện tại, vẫn chưa rõ ràng liệu những yếu tố này có phải là nguyên nhân trực tiếp hay chỉ đóng vai trò thứ yếu trong sự phát triển của các rối loạn. Hơn nữa, bất kể độ chính xác và khả năng tiếp cận của các xét nghiệm y tế và nghiên cứu hình ảnh, y học vẫn còn nhiều hạn chế không thể tránh khỏi trong việc phát hiện các rối loạn. Các chuyên gia y tế và cha mẹ có nhiều yếu tố nguy cơ nên theo dõi sát sao sự phát triển của con cái, và cần tiến hành đánh giá toàn diện khi thai nhi có dấu hiệu nghi ngờ mắc các rối loạn cần hỗ trợ đặc biệt. Mọi sinh mệnh được sinh ra trên thế giới này đều bình đẳng, bất kể họ có mắc các rối loạn hay không. Họ đều xứng đáng được yêu thương và trân trọng.