THỦ PHẠM GIẤU MẶT” KHIẾN RUỘT TRẺ TỰ KỶ LUÔN RỐI LOẠN (VÀ HÀNH VI KHÓ ỔN ĐỊNH)

Advertisement/Quảng cáo

Khi chăm sóc một đứa trẻ có rối loạn phổ tự kỷ (ASD), cha mẹ thường phải đối mặt với một “cuộc chiến” kép: vừa phải hỗ trợ con về mặt hành vi, giao tiếp, vừa phải vật lộn với những vấn đề tiêu hóa dai dẳng như táo bón, tiêu chảy, đầy hơi hay kén ăn.

Nhiều phụ huynh nhận thấy rằng, mỗi khi con đau bụng hoặc tiêu hóa kém, những hành vi như cáu gắt, đập đầu, la hét hoặc mất ngủ lại trở nên dữ dội hơn. Đây không phải là sự trùng hợp ngẫu nhiên. Khoa học hiện đại đã chứng minh mối liên hệ mật thiết giữa “chiếc bụng” và “bộ não” của trẻ, nơi ẩn chứa những “thủ phạm giấu mặt” gây ra vòng luẩn quẩn này.

Bài viết này sẽ đi sâu phân tích cơ chế khoa học đằng sau sự rối loạn tiêu hóa ở trẻ tự kỷ và cách dinh dưỡng đúng đắn có thể trở thành chìa khóa hỗ trợ cải thiện chất lượng cuộc sống cho con.

1. Mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột: Sự khởi đầu của rắc rối

Hệ vi sinh vật đường ruột (Gut Microbiota) đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa miễn dịch, chuyển hóa và thậm chí là hành vi thông qua Trục Não – Ruột (Gut-Brain Axis). Ở trẻ tự kỷ, sự cân bằng này thường bị phá vỡ nghiêm trọng.

Theo nghiên cứu của Kang et al. (2013), trẻ tự kỷ có hệ vi sinh vật đường ruột kém đa dạng hơn hẳn so với trẻ phát triển điển hình. Cụ thể, các nhà khoa học nhận thấy sự sụt giảm đáng kể của các vi khuẩn có lợi thuộc chi Prevotella, Coprococcus và Veillonellaceae. Đây là những nhóm vi khuẩn đóng vai trò quan trọng trong việc lên men carbohydrate và duy trì môi trường ruột khỏe mạnh.

Ngược lại, nghiên cứu tổng quan của Li et al. (2017) chỉ ra rằng trẻ tự kỷ thường có mức độ cao hơn của các vi khuẩn có khả năng gây hại như Clostridium và Desulfovibrio, trong khi lượng lợi khuẩn Bifidobacterium lại thấp hơn. Sự mất cân bằng này (loạn khuẩn – dysbiosis) không chỉ gây ra các triệu chứng tiêu hóa khó chịu mà còn sản sinh ra các độc tố thần kinh, ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng não bộ và hành vi của trẻ.

2. “Rò rỉ ruột” và Lý thuyết Opioid dư thừa: Khi Gluten và Casein trở thành “kẻ thù”

Một trong những phát hiện quan trọng nhất giải thích mối liên hệ giữa thực phẩm và hành vi ở trẻ tự kỷ là hiện tượng “Rò rỉ ruột” (Leaky Gut) và sự chuyển hóa bất thường của protein.

Hội chứng ruột thấm (Leaky Gut)

Thông thường, niêm mạc ruột đóng vai trò như một hàng rào bảo vệ, chỉ cho phép các chất dinh dưỡng đã được tiêu hóa hoàn toàn đi vào máu. Tuy nhiên, nghiên cứu của de Magistris et al. (2010) đã phát hiện ra rằng có tới 36,7% trẻ tự kỷ có tính thấm thành ruột bất thường (so với chỉ 4,8% ở trẻ bình thường).

Khi “hàng rào” này bị hỏng, các phân tử lớn chưa được tiêu hóa kỹ, vi khuẩn và độc tố có thể “rò rỉ” vào máu, kích hoạt hệ thống miễn dịch và gây ra phản ứng viêm toàn thân, bao gồm cả viêm thần kinh (neuroinflammation).

Gluten, Casein và tác động lên não bộ

Tại sao nhiều chuyên gia khuyên trẻ tự kỷ nên kiêng Gluten (có trong lúa mì, lúa mạch) và Casein (có trong sữa động vật)? Câu trả lời nằm ở “Lý thuyết Opioid dư thừa”.

Theo Reichelt et al. (2012) và Croall et al. (2021), ở trẻ tự kỷ, do thiếu hụt enzyme tiêu hóa và tình trạng rò rỉ ruột, Gluten và Casein không được phân giải hoàn toàn thành axit amin mà tạo thành các chuỗi peptide ngắn gọi là Exorphins (Gliadorphin từ Gluten và Casomorphin từ Casein). Các Exorphins này có cấu trúc hóa học tương tự như thuốc phiện (opioid).

Khi đi qua thành ruột bị rò rỉ vào máu, chúng có thể vượt qua hàng rào máu não và gắn vào các thụ thể opioid trong não. Hậu quả là trẻ có thể biểu hiện các trạng thái như:

• Thờ ơ, thiếu tương tác xã hội (giống như đang “phê” thuốc).
• Giảm cảm giác đau.
• Hành vi rập khuôn, định hình.
• Sương mù não, khó tập trung.

Nghiên cứu của de Magistris et al. (2010) cũng chỉ ra rằng những trẻ tuân thủ chế độ ăn không Gluten và Casein (GFCF) có chỉ số thấm ruột được cải thiện đáng kể so với nhóm ăn uống bình thường.

3. Rối loạn miễn dịch: Khi cơ thể “tự tấn công” chính mình

Hệ miễn dịch và hệ thần kinh có mối giao tiếp mật thiết. Ở trẻ tự kỷ, sự rối loạn miễn dịch thường đi kèm với các vấn đề tiêu hóa và hành vi.

Nghiên cứu của Estes và McAllister (2015) đã tổng hợp nhiều bằng chứng cho thấy sự kích hoạt miễn dịch mạn tính ở trẻ tự kỷ. Sự gia tăng của các cytokine gây viêm (như IL-1β, IL-6, TNF-α) không chỉ gây viêm tại đường ruột mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển của các tế bào thần kinh và khớp nối thần kinh (synapse).

Croall et al. (2021) cũng nhấn mạnh rằng trẻ tự kỷ thường có nồng độ kháng thể kháng gliadin (anti-gliadin antibodies) cao hơn, ngay cả khi không mắc bệnh Celiac. Điều này cho thấy cơ thể trẻ đang phản ứng tiêu cực với Gluten, tạo ra một trạng thái viêm mạn tính làm trầm trọng thêm các triệu chứng khó chịu về thể chất và hành vi.

4. Giải pháp dinh dưỡng: Chìa khóa vàng từ chế độ ăn GFCF và dưỡng chất thực vật

Dựa trên các cơ sở khoa học nêu trên, việc can thiệp dinh dưỡng đóng vai trò nền tảng trong việc hỗ trợ trẻ tự kỷ. Mục tiêu là:

1. Loại bỏ tác nhân gây hại: Cắt bỏ nguồn cung cấp exorphins (Gluten và Casein) để giảm tải cho não bộ và hệ tiêu hóa.
2. Chữa lành đường ruột: Bổ sung lợi khuẩn và chất xơ để cân bằng hệ vi sinh vật, củng cố niêm mạc ruột.
3. Cung cấp dưỡng chất thiết yếu: Bù đắp thiếu hụt vi chất để não bộ hoạt động tối ưu.

Đây là lý do chế độ ăn GFCF (Gluten-Free, Casein-Free) được xem là “tiêu chuẩn vàng” trong dinh dưỡng trị liệu cho trẻ đặc biệt.

Miwako & Miwako A+: Giải pháp dinh dưỡng chuyên biệt từ thực vật

Thấu hiểu những khó khăn của phụ huynh trong việc xây dựng thực đơn GFCF đủ chất và an toàn, dòng sản phẩm Miwako và Miwako A+ đã được nghiên cứu để trở thành người bạn đồng hành tin cậy, giải quyết trực tiếp các vấn đề cốt lõi về tiêu hóa và thần kinh.

• Tuân thủ tuyệt đối tiêu chuẩn GFCF: Sản phẩm hoàn toàn không chứa Gluten và Casein, loại bỏ nguy cơ hình thành các peptide opioid gây hại cho não bộ, giúp trẻ tỉnh táo và cải thiện nhận thức.
• Nguồn đạm thực vật hữu cơ lành tính: Sử dụng Protein phân lập từ Đậu Hà Lan (Pisane PE™), Hạt Diêm mạch (Quinoa) và Kê (Millet). Đây là nguồn đạm dễ tiêu hóa, giảm gánh nặng cho đường ruột đang tổn thương, đồng thời cung cấp đầy đủ axit amin thiết yếu.
• Hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh vật: Được bổ sung Prebiotics (FOS và Inulin), giúp nuôi dưỡng lợi khuẩn Bifidobacterium (nhóm vi khuẩn thường bị thiếu hụt ở trẻ ASD theo nghiên cứu của Li et al., 2017), từ đó cải thiện táo bón, tăng cường miễn dịch đường ruột.
• GABA tự nhiên từ Gạo lứt nảy mầm: Một điểm sáng của Miwako là thành phần Gạo lứt nảy mầm hữu cơ chứa lượng GABA cao. GABA là chất dẫn truyền thần kinh ức chế, giúp làm dịu hệ thần kinh, hỗ trợ trẻ giảm căng thẳng, điều hòa cảm xúc và cải thiện giấc ngủ – giải quyết vấn đề hành vi do rối loạn giác quan.
• Giàu Omega-3 và Vi chất: Bổ sung Omega-3 (từ dầu hạt lanh và dầu hướng dương), cùng vitamin nhóm B, Choline (trong Miwako A+), hỗ trợ kháng viêm và phát triển chức năng não bộ.

5. Kết luận

Rối loạn tiêu hóa ở trẻ tự kỷ không chỉ là vấn đề của “cái bụng” mà là hệ quả của một chuỗi phản ứng phức tạp liên quan đến hệ vi sinh vật, tính thấm thành ruột và hệ miễn dịch. Việc hiểu rõ cơ chế “thủ phạm giấu mặt” này giúp cha mẹ có định hướng can thiệp đúng đắn hơn.

Một chế độ dinh dưỡng khoa học, loại bỏ các tác nhân gây kích ứng như Gluten, Casein và bổ sung các dưỡng chất thực vật lành tính như trong Miwako và Miwako A+, sẽ là bước đệm vững chắc giúp con có một hệ tiêu hóa khỏe mạnh, từ đó tạo nền tảng cho sự cải thiện về hành vi, cảm xúc và nhận thức.

Mỗi đứa trẻ là một cá thể duy nhất với tình trạng ruột – não khác nhau. Để được tư vấn kỹ hơn về chế độ dinh dưỡng GFCF và lộ trình sử dụng sản phẩm phù hợp nhất cho tình trạng của con, ba mẹ hãy liên hệ ngay đến Hotline 0985 39 18 81. Chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe và đồng hành cùng gia đình.

Tài liệu tham khảo:

• Croall, I. D., Hoggard, N., & Hadjivassiliou, M. (2021). Gluten and Autism Spectrum Disorder. Nutrients, 13(2), 572.
• de Magistris, L., et al. (2010). Alterations of the intestinal barrier in patients with autism spectrum disorders and in their first-degree relatives. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 51(4), 418-424.
• Estes, M. L., & McAllister, A. K. (2015). Immune mediators in the brain and peripheral tissues in autism spectrum disorder. Nature Reviews Neuroscience, 16(8), 469–486.
• Kang, D. W., et al. (2013). Reduced incidence of Prevotella and other fermenters in intestinal microflora of autistic children. PLOS ONE, 8(7), e68322.
• Li, Q., Han, Y., Dy, A. B. C., & Hagerman, R. J. (2017). The Gut Microbiota and Autism Spectrum Disorders. Frontiers in Cellular Neuroscience, 11, 120.
• Piwowarczyk, A., et al. (2017). Gluten- and casein-free diet and autism spectrum disorders in children: a systematic review. European Journal of Nutrition, 57(2), 433–440.
• Piwowarczyk, A., et al. (2019). Gluten-Free Diet in Children with Autism Spectrum Disorders: A Randomized, Controlled, Single-Blinded Trial. Journal of Autism and Developmental Disorders, 50, 482–490.

Reichelt, K. L., et al. (2012). Peptides’ role in autism with emphasis on exorphins. Microbial Ecology in Health & Disease, 23, 18958.

Advertisement/Quảng cáo